-
1 йөртеп чыгу
1) поводи́ть (по поверхности чего-л.)үтүк белән җәймәнең өстеннән йөртеп чыгу — поводи́ть утюго́м по простыне́
2) обвести́ ( тушью) -
2 борын төртеп чыгу
1) выклёвываться/вы́клеваться ( о цыплёнке)2) всходи́ть/взойти́, прораста́ть/прорасти́ ( о семенах)3) появля́ться, появи́ться впервы́е -
3 төртеп чыгу
выпира́ть; проявля́ться (о тенденциях, чувствах и т. п.) -
4 обвести
сов.1) (кого-что, вокруг чего-л.) тирәли йөртеп чыгу, уратып чыгу, әйләндереп йөртеп чыгу2) ( кого-что) (оглядеть) күздән кичерү, [күз] йөртеп чыгу3) ( что чем) әйләндереп алу, [койма] тоту, киртәләп чыгу4) ( что чем) (очертить) түгәрәкләп чыгу, тирәли сызып чыгу, йөртеп чыгу5) ( кого), спорт. уратып үтүобвести вокруг пальца — кәкре каенга терәтү; төпсез чанага утырту
-
5 төртү
перех.1)а) ты́кать, толка́ть/толкну́тьҗиргә төртү — ты́кать/ткнуть в зе́млю
таяк белән төртү — толкну́ть по́сохом
кабыргага төртү — толка́ть в бок
б) перен. сту́кать/сту́кнуть без разма́ха, но си́льно; чувстви́тельно уда́ритьтөртү берне — сту́кни ( ему) раз
2) упира́ть, упира́ться (чем-л.)борынын төртеп — упира́я мо́рду, упира́ясь мо́рдой
3) выпира́тьсөякләре төртеп тора — его́ ко́сти выпира́ют ( из-под кожи)
4) перен. сажа́ть/посади́ть ( растения) рука́ми5) перен.а) незаме́тно сова́ть/су́нуть (что-л. в руки)б) эвф. дава́ть/дать взя́ткубиш мең төрттем — дал (су́нул) пять ты́сяч рубле́й ( взятки)
6) разг.а) ста́вить то́чку, запяту́ю и т. п.б) ко́ротко писа́ть/написа́ть; заноси́ть/занести́ в кни́губу сүземне дә шунда төртү — и э́то моё сло́во занеси́ туда́ ( в книгу)
төртеп бар — посто́янно запи́сывай (заноси́)
7) устра́ивать/устро́ить ( на работу); поста́вить (на работу, на пост, по протекции кого-л.)•- төртеп егу
- төртеп җибәрү
- төртеп күрсәтү
- төртеп тишү
- төртеп төшерү
- төртеп чыгару
- төртеп чыгу -
6 йөртү
перех.1) понуд. от йөрү 1)йомыш-юлга йөртү — посыла́ть (заставля́ть ходи́ть) по вся́ким дела́м
2) води́ть || вожде́ние в разн. знач.а) кого (за руку, за поводья, для показа, на танцах и т. п.)җитәкләп йөртү — води́ть за́ руку (за пово́дья)
музейларда йөртү — води́ть по музе́ям
б) что (машину, самолёт, комбайн, мотоцикл и т. п.)поезд йөртү — води́ть по́езд
суднолар йөртү — вожде́ние судо́в
в) води́ть по какой-л. пове́рхностикаләм йөртү — води́ть перо́м
смычокны кыллар өстеннән йөртү — води́ть смычко́м по стру́нам
3) носи́ть || ноше́ние в разн. знач.а) где (при себе, в кармане, портфеле, в сердце и т.п)салкын корал йөртү — носи́ть холо́дное ору́жие
б) (о фамилии, имени, звании)чемпион исемен йөртү — носи́ть зва́ние чемпио́на
кыз фамилиясен йөртү — носи́ть де́вичью фами́лию
в) (о волосах, бороде, усах)озын чәч йөртү — носи́ть дли́нные во́лосы
4) ката́ть, поката́ть, прокати́ть; прогу́ливать || ката́ние на чём (на мотоцикле, машине, лодке и т. п.)балаларны атта йөртү — ката́ть дете́й на ло́шади
авыруны саф һавада йөртү — прогу́ливать больно́го на све́жем во́здухе
5) вози́ть || прово́з в разн. знач.укучыларны экскурсиягә йөртү — вози́ть уча́щихся на экску́рсию
йөк йөртү — вози́ть груз; прово́зка гру́за
почта йөртү — вози́ть по́чту
6) приводи́ть в движе́ниепар паровозны йөртә — парово́з приво́дится в движе́ние па́ром
7) води́ть, поводи́ть (глазами, ушами)8) пробега́ть/пробежа́ть ( пальцами по клавишам рояля)9) пасти́ || пастьба́көтү йөртү — пасти́ скот
мал йөртү өчен билгеләнгән әрәмәлек — куста́рник, вы́деленный под пастьбу́ скота́
10) вести́ ( дело)эшен бик белеп йөртә — де́ло ведёт о́чень уме́ло
11) передава́ть/переда́тьхатны кулдан-кулга йөртү — передава́`ть письмо́ из рук в ру́ки
12) передава́ть, распространя́ть, отправля́тьхатларны почта аша йөртү — отправля́ть пи́сьма по по́чте
13) перен. называ́ть каканы аучы Әхмәт дип йөртәләр — его́ называ́ют охо́тник Ахме́т
бу йортны хәзер авыл клубы дип йөртәләр — тепе́рь э́тот дом называ́ют се́льским клу́бом
14) перен. приводи́тьнигә син мондый кешеләрне өеңә йөртәсең? — почему́ ты приво́дишь в свой дом таки́х люде́й?
15) перен. испо́льзовать в ка́честве посре́дника, связно́гопартизаннар белән шәһәр арасында йөртергә ышанычлы кеше кирәк — ну́жен надёжный челове́к, чтоб испо́льзовать в ка́честве связно́го ме́жду партиза́нами и го́родом
16) в знач. вспом. гл. в именных словосочетаниях выполняет функцию глаголообразующего суффикса от некоторых абстрактных имёнфикер йөртү (фикерләү) — ду́мать, мы́слить, размышля́ть
исәп йөртү (исәпләү) — ду́мать, разду́мывать
•- йөртеп алҗыту
- йөртеп алҗытып бетерү
- йөртеп алу
- йөртеп кайтару
- йөртеп кайту
- йөртеп китерү
- йөртеп суындыру
- йөртеп тору
- йөртеп чыгу
- йөртү винты
- йөртү көче -
7 пройти
сов.1) (что и без доп.) үтү, узу, үтеп (узып) китү; бару2) перен. (о слухах, молве и т. п.) таралу3) перен. ( представиться перед глазами) күз алдыннан үтү4) ( об осадках) явып үтү (узу)5) ( что) (обработать) эшкәртеп узу, эшкәртеп чыгу6) разг. (перестать, прекратиться) узу, туктау, бетү•- пройти мимо
- пройти между рук
- это не пройдёт! -
8 күз
сущ.1) глаз, о́ко уст. и поэт.матур зәңгәр күзләр — краси́вые голубы́е глаза́
кылый күз — раско́сые глаза́
күзләр яшьләнү — появле́ние слёз на глаза́х
күз авырулары — глазны́е боле́зни
күз даруы — глазны́е ка́пли
күз клиникасы — глазна́я кли́ника
күз - күңелнең көзгесе — (погов.) глаза́ - зе́ркало души́
күз күрә дә, буй җитми — (посл.) ви́дит о́ко, да зуб неймёт
ышанма күзеңә, ышан сүземә — (погов.) не верь (свои́м) глаза́м, верь (мои́м) слова́м
күзләр матурны, иреннәр татлыны ярата — (посл.) глаза́ лю́бят краси́вое, уста́ - сла́дкое
2) зре́ние, глаз || зри́тельныйүткен күз — о́стрый (намётанный) глаз
тәҗрибәле күз — о́пытный глаз
күз күреме — по́ле зре́ния, кругозо́р
күздән югалу — исче́знуть из по́ля зре́ния
күз алдану — обма́н зре́ния, опти́ческий обма́н
күз хәтере — зри́тельная па́мять
3) взгляд, взоркүз йөртеп чыгу — обвести́ взгля́дом, оки́нуть взо́ром
күзләр белән озатып калу — провожа́ть взгля́дом
күзләрне еракка төбәү — устреми́ть взо́ры вдаль
4) перен.; разг. глаз (надзор, просмотр)балаларга ана күзе кирәк — де́тям ну́жен матери́нский глаз
монда җаваплы кеше күзе җитми — здесь не хвата́ет глаз отве́тственного лица́
һәр җирдә аның үз күзе — везде́ у него́ свой глаз
5) ушко́ ( иголки)йозак күзе — ушко́ замка́
6) дыра́, отве́рстие, проу́шинабалта күзе — проу́шина топора́
7) глазо́к ( двери)8) разг. звено́, глазо́к (окна, рамы)9) пе́тля́ ( на вязальных изделиях)күз төшерү — спусти́ть пе́тлю
10) яче́йка, ячея́җәтмә күзенә эләккән балык — ры́ба, застря́вшая в яче́йках се́ти
кәрәз күзе — со́товая ячея́
11) бот. глазо́к (у картофеля, деревьев, растений)12) перен. я́мка ( в каше для масла)13) ме́лкая полынья́ ( на поверхности льда)14) в притяж. ф. обозначает место, подвергающееся сильному воздействию солнца, ветра и т. п., или середину, центр чего-л.җил күзенә утыру — сесть в са́мое ве́треное ме́сто
күлләвекнең күзенә басу — наступи́ть в са́мую середи́ну лу́жи
15) по́ры (у сыра, хлеба); см. тж. күзәнәк 5)17) в знач. нареч.; в исх. п.; разг. күзеннән до краёв, до́верху ( о жидкости в сосуде); см. тж. мөлдерәмә18) в знач. нареч.; в направит. п.; разг. күзгә на вид, со стороны́күзгә бик таза — на вид о́чень здоро́вый
халык күзендә — в глаза́х люде́й, пе́ред наро́дом
•- күз агу- күз агы
- күз алмасы
- күз бәйләш
- күз врачы
- күз кабагы
- күз карасы
- күз карашы
- күз койрыгы
- күз күрмәү
- күз күрмәс булу
- күз кысу
- күз мускулы
- күз нуры
- күз талдыру
- күз талу
- күз тәбә
- күз томалану
- күз төбе
- күз үләне
- күз уты
- күз чокыры
- күз чыгару
- күз ясмыгы
- күз ялтыравыгы
- күз яше
- күз яше юлы
- күз яшь бизләре
- күзгә ак төшү
- күзгә күренми торган
- күзгә күренмәслек
- күзе китү
- күзеннән итү
- күзләр йомылу••күз агы белән карау — посмотре́ть зло́бно, вражде́бно
күз агы кебек саклау — бере́чь как зени́цу о́ка
күз алакаю — см. күз алару 1)
күз аларту — прост. стро́ить гла́зки (кому-л.)
күз алды (аллары) караңгылану (томалану, чуарлану) — помути́ться в глаза́х (от волнения, бессилия и т. п.)
күз алдына килү (килеп басу) — ожива́ть (ожи́ть, встава́ть/встать) пе́ред глаза́ми; предста́ть пе́ред глаза́ми
күз алдына китерү (китереп бастыру) — предста́вить, вообрази́ть
күз алдында чуалу — верте́ться на глаза́х (пе́ред глаза́ми); лезть в (на) глаза́
күз алдыннан уздыру (кичерү) — предста́вить мы́сленно
күз алдыннан узу (кичү) — промелькну́ть пе́ред глаза́ми
күз алмашу (алышу) — обменя́ться взгля́дами
күз артында — за глаза́, загла́зно
күзе астында — под (чьим-л.) наблюде́нием (контро́лем); в прису́тствии (кого-л.)
күз атып йөрү — быть влюблённым (в кого-л.)
күз ачарлык түгел — см. күз ачкысыз
күз ачып күз йомганчы — не успе́ть гла́зом моргну́ть; в мгнове́ние о́ка; вмиг
күз(ләр) әлҗе-мөлҗе килү — в глаза́х потемне́ло (помути́лось), в глаза́х ряби́т
күз әшнәлеге (танышлыгы) — случа́йное знако́мство, ша́почное знако́мство
күз бәйләнү — смерка́ться, темне́ть
күз бәйләү — см. күз буу
күз(ләр) белән ашау — есть (поеда́ть, пожира́ть) глаза́ми
күз белән сөзү — впе́риться
күз(не) бетерү (бетәштерү) — ослабля́ть/осла́бить зре́ние, по́ртить, испо́ртить зре́ние
күз буяу — втира́ть/втере́ть очки́; пуска́ть/пусти́ть пыль в глаза́; зама́зать глаза́ (кому-л.) прост.
күз буяучылык — очковтира́тельство
күз дә йоммау — и глаз не сомкну́ть
күз дә йоммыйча — и гла́зом не моргну́в
күз дә каш урынына күрү — леле́ять, оберега́ть
күз(ләр) дүрт булу — широко́ раскры́ть глаза́, вы́таращить, вы́лупить глаза́ (от удивления, изумления или страха)
күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд
күз җитмәгән — далёкий, незнако́мый, неизве́стный (о землях, крае, стране)
күз җитмәслек — необозри́мый, неогля́дный
күз иләге аша үткәрү — прочита́ть внима́тельно, крити́чески (книгу, рукопись, статью и т. п.)
күз (дә) иярмәү — де́лать (что-л.) ло́вко, прово́рно (букв. гла́зом не уследи́ть; глаза́ не поспева́ют за чем-л.); спо́риться в рука́х (у кого-л.), скор на́ руку
күз иярмәс(лек) тизлек белән — молниено́сно, мгнове́нно; с молниено́сной быстрото́й
күз йомдыру — обмишу́лить
күз йомып алу — вздремну́ть, прикорну́ть
күз йомып йөрү (тору) — смотре́ть сквозь па́льцы (до поры до времени)
күз йомып калу — проморга́ть, прозева́ть
күз йомып та табу — находи́ть (найти́) с закры́тыми глаза́ми (т. е. хорошо знать местонахождение кого, чего-л.)
күз йөгертү (йөгертеп чыгу) — просмотре́ть бе́гло (пове́рхностно), пробежа́ть глаза́ми
күз (кабагы) тарту — подёргивание ве́ка (по суеверию: к радости или к неприятности)
күз камашу — см. күз чагылу
күз карасы кебек асрау — бере́чь, леле́ять, носи́ть на рука́х (кого-л.)
күз карасы кебек (күз карасыдай) саклау — бере́чь (храни́ть) как зени́цу о́ка; бере́чь пу́ще гла́за (кого-л., что-л.); леле́ять, пе́стовать (кого-л.)
күз карашка — на вид, вне́шне
күз качыру — скрыва́ться, не пока́зываться
күз күргән якка — куда́ глаза́ глядя́т; на все четы́ре сто́роны
күз күреме җирдә, күз күремендә — ско́лько досту́пно гла́зу
күз күреме җиткән кадәр — в преде́лах обозрева́емости (досяга́емости)
күз күреме җитмәслек — необозри́мый, необъя́тный
күз күрер (әле) — ви́дно бу́дет, посмо́трим
күз күрмәгән — незнако́мый, неизве́стный
күз күрмәгән, колак ишетмәгән — неви́данный, неслы́ханный (доселе)
күз күрмәс, колак ишетмәслек (җир) — далёкий, да́льний ( край)
күз кысышу — переми́гиваться, подмигну́ть друг дру́гу
күз(ләр) мәңгегә йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном
күз нуры түгү — о напряжённой работе, связанной со зрением
күз очы белән, күз очтан — см. күз кырые белән генә
күз салгалау — посма́тривать, погля́дывать
күз сирпү (сирпеп алу) — метну́ть взгляд (из-под брове́й); бро́сить бы́стрый взгляд
күз суын түгү — см. күз яше түгү
күз(ләр) сүнү — поту́хнуть, потускне́ть, поблёкнуть ( о глазах)
күз терәге — опо́ра, наде́жда (чья-л.) (единственный человек, на которого вся надежда)
күз терәп — с наде́ждой
күз тимәсен (тия күрмәсен) — как бы не сгла́зить
күз томалау — надева́ть шо́ры на глаза́; отводи́ть глаз
күз төшерү — броса́ть (бро́сить, кида́ть/ки́нуть) взгляд (на кого, что-л.)
күз тышта калу — (букв. оста́вить глаза́ на у́лице) не ви́деть помеще́ние пока́ глаза́ не привы́кнут
күз уйнату — стро́ить гла́зки
күз уңында тоту — см. күздә тоту 1)
күз үлчәме (үлчәве) — глазоме́р
күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд; күз җитмәслек необозри́мый, неогля́дный
күз чамасы белән — на глазо́к, на глазоме́р
күз(ләр) чекерәю — см. күз акаю
күз(ләр) чуарлана — в глаза́х ряби́т
күз чыга язу — прогляде́ть (просмотре́ть) все глаза́
күз чыгу — осле́пнуть, лиши́ться глаз
күз яздырып — скры́тно; та́йно
күз яктысында — пока́ ви́дно, пока́ не стемне́ло; за́светло
күз яше (яшьләре) белән — в слеза́х (просить, умолять)
күз яше (яшьләре) төшәчәк (тотачак) — отолью́тся (чьи-л.) слёзы (слёзки) (кому-л.)
күз яше кою — утопа́ть в слеза́х
күз яшенә буылу (тыгылу, төелү) — глота́ть слёзы
күз яшьләренә ирек бирү — дать во́лю слеза́м, лить слёзы в три ручья́
күзгә алырлык — заслу́живающий внима́ния
күзгә бәрелү (ташлану) — броса́ться (кида́ться) в глаза́
күзгә бәреп (бәрелеп) тору — бить в глаза́, ре́зать глаза́ (глаз)
күзгә ике булып күренү — двои́ться в глаза́х
күзгә йокы кермәү — не сомкну́ть глаз
күзгә карап көлү — смея́ться в глаза́ (издеваться, оскорблять)
күзгә карап җан сату — врать как си́вый ме́рин
күзгә керерлек (керердәй) булып — при́стально (смотреть на кого-л.)
күзгә кереп бару (керергә тору, керәм дип тору) — лезть на глаза́ (привлекать к себе чьё-л. внимание)
күзгә керү — лезть в глаза́ ( стараться быть замеченным)
күзгә көл сибү — пуска́ть/пусти́ть (кому-л.) пыль в глаза́
күзгә көя булу — см. күз көеге булу
күзгә күзне куеп — с гла́зу на глаз
күзгә күренеп — (пря́мо) на глаза́х, заме́тным о́бразом
күзгә күренеп калу (китү) — показа́ться (появи́ться) в по́ле зре́ния; промелькну́ть
күзгә (дә) күренмәү — не пока́зываться на глаза́; не пока́зывать и но́са
күзгә терәү (сугу) — одура́чить, оста́вить в тру́дном положе́нии
күзгә төртелү (бәрелү, бәрелеп тору) — броса́ться в глаза́; коло́ть глаза́, мозо́лить глаза́
күзгә төтен җибәрү — пусти́ть в глаза́ пыль (дым)
күзгә төшкән чүп (ак) кебек — как бельмо́ на глазу́
күзгә эләрлек — досто́йный внима́ния
күзгә яшь тыгылу — слёзы подступи́ли к го́рлу
күздә тотылу — име́ться в виду́
күздә ут уйнау (кабыну, яну), күзләре ут уйнау — глаза́ разгоре́лись; глаза́ искря́тся
күздә чүп булып тору — мозо́лить глаза́ (кому-л.) прост.
күздән очкыннар чәчү — сверка́ть/сверкну́ть (мета́ть мо́лнии) глаза́ми (на кого-л.)
күздән пәрдә ачылган кебек булу — сло́вно (то́чно) пелена́ с глаз спа́ла
күздән югалту — потеря́ть из ви́ду
күздән югалу (юк булу) — уйти́ (вы́пасть, исче́знуть) из по́ля зре́ния
күзе атылып чыгарга тора — глаза́ на лоб вы́лезли, глаза́ вы́лезли из орби́т
күз(ләр)е дә йөз(ләр)е — на глаза́х; см. тж. күз алды
күзе очлы — ос́трый на глаз (глаза́)
күз(ләре)е тоз булу — ждать не дожда́ться, прогляде́ть (вы́смотреть) все глаза́
күзе туймас (кеше) — ненасы́тный, жа́дный, а́лчный (человек)
күзе тую — насы́титься (чем-л.); удовлетвори́ться
күзе чыккан — быва́лый, о́пытный (в каком-л. деле); вида́вший ви́ды
күзләре чыксын! — чтоб его́ глаза́ ло́пнули! чтоб ему́ бы́ло пу́сто!
күз(ләр)е әйтеп тора — по глаза́м ви́дно
күзе җете — хорошо́ ви́дит, зре́ние хоро́шее
күз(ләр)ем күрмәсен иде — глаза́ бы мои́ не ви́дели (не гляде́ли)
күзем (чәчрәп) чыксын! — пусть глаза́ мои́ ло́пнут!
күземнән югал — прост. с глаз доло́й
күземә күренмә(гез) — вон отсю́да, с глаз доло́й
күзен алу — отвести́ взгляд, пря́тать глаза́
күз(ләр)ен зур итеп ачу — де́лать больши́е (кру́глые) глаза́, смотре́ть больши́ми глаза́ми (на кого, что-л.)
күз(ләр)ен йомдыру — закры́ть глаза́ ( умирающему)
күз(ләр)ен мөлдерәтеп (тутырып) карау — смотре́ть сквозь слёзы (печа́льно)
күз(ләр)ен сөзеп карау — смотре́ть, посмотре́ть исподло́бья
күзен томалау — закры́ть глаза́ (кому-л.)
күзен чыгарганчы (әйтү) — сказа́ть пря́мо в глаза́; ре́зать пра́вду-ма́тку в глаза́
күзен чыгару — вы́колоть глаз, вы́бить глаз, ослепи́ть
күзеннән агыза да тора — глаза́ на мо́кром ме́сте; глаза́ не просыха́ют
күзеннән ут уйнату (чәчү) — пронзи́ть жгу́чим взгля́дом
күзенә басу — угада́ть то́чно
күз(ләр)енә йотылу (текәлү) — при́стально смотре́ть в глаза́ (кому-л.); впе́риться глаза́ми
күзенә каратып тоту — приворожи́ть
күзенә керергә тырышу — добива́ться расположе́ния (кого-л.); стреми́ться понра́виться (кому-л.); лезть на глаза́ (кому-л.)
күзең чыкканмы (әллә)! — прост. осле́п, что ли!
күзләр мәңгегә (мәңгелеккә) йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном
күз(не) алмау — не своди́ть (спуска́ть) глаз
күз(ләр)не ачык тоту, күзне ачып йөрү — быть осторо́жным (осмотри́тельным), внима́тельным; гляде́ть в о́ба
күз(ләр)не гарешкә терәп — упова́я на бо́га
күзне йомып — с закры́тыми глаза́ми; не размышля́я, недо́лго ду́мая
күз(не) йөртү (йөгертү) — оки́нуть взгля́дом, пробежа́ть глаза́ми
күз(ләр)не кан басу (кан алу) — налива́ться кро́вью ( о глазах); рассвирепе́ть
күз(ләр)не кая яшерергә белмәү — не знать, куда́ глаза́ дева́ть/деть
күзне күзгә текәп (төбәп, терәп) — впе́рившись глаза́ми друг в дру́га (разговаривать, стоять и т. п.)
күз(ләр)не чагырайту — вы́таращить глаза́
күз(ләр)не челәйтү (челәйтеп карау) — смотре́ть (наблюда́ть, глазе́ть прост.) вы́таращенными глаза́ми (вы́таращив глаза́)
күз(ләр)не челт-челт йому — хло́пать глаза́ми
күз(ләр)не шар итеп ачу — вы́таращить (вы́пучить) глаза́ (от удивления, изумления или испуга)
- күз акаю- күз алару
- күз алды
- күз алдында
- күз алдыннан китмәү
- күз аллары караңгылану
- күз ату
- күз ачкысыз
- күз ачтырмау
- күз дә ачтырмау
- күз ачылу
- күз бетү
- күз бетәшү
- күз буу
- күз буучы
- күз йому
- күз калмау
- күз көеге
- күз көеге булу
- күз күгәрү
- күзләр күгәрү
- күз күргән
- күз кызу
- күз кырые белән генә
- күз кырые белән карау
- күз кырые белән генә карау
- күз чите белән карау
- күз койрыгы белән карау
- күз маңгайга менү
- күзләр маңгайга менү
- күз нурым
- күз өстендә каш кебек
- күз өстендәге каштай
- күз салу
- күз ташлау
- күз тию
- күз тидерү
- күз тигезү
- күз тону
- күзләр тону
- күз тоткан
- күз тотып йөргән
- күз төшү
- күзләр уйнау
- күз ут булу
- күзләр ут булу
- күз үлчәме белән
- күз үлчәве белән
- күз җитү
- күз чагылу
- күзләр чагылу
- күз шар булу
- күзләр шар булу
- күзләр шардай булу
- күзләр шарланып китү
- күз эленү
- күз явын алу
- күз явын алып тору
- күз явын алырлык
- күз яше түгү
- күзгә ак-кара күренмәү
- күзгә карап
- күзгә күренү
- күзгә ташлану
- күзгә төрткесез караңгы
- күзгә чалыну
- күздә тоту
- күздән калу
- күздән кичерү
- күздән уздыру
- күздән үткәрү
- күздән төшерү
- күздән төшү
- күздән утлар күренү
- күзгә утлар күренү
- күздән ычкындырмау
- күздән югалтмау
- күздән яздырмау
- күздән язу
- күзе ачылмаган
- күзе ачык
- күзе тону
- күзләре тону
- күзе яшьле
- күзләре яшьле
- күзен бәйләү
- күзләрен бәйләү
- күзен тозландырып
- күзләрен тозландырып
- күзне тозландыру
- күзенең агын әйләндереп карау
- күзең тишелеп чыккыры
- күзне камаштыру
- күзләрне камаштыру
- күзне кыздыру
- күзне кызыктыру
- күзләрне кыздыру
- күзләрне кызыктыру
- күзне текәү
- күзне төбәү
- күзне уйнату
- күзләрне уйнату
- күзне чагылдыру
- күзләрне чагылдыру
- күзне чагылдырырлык
- күзләрне чагылдырырлык
- күз тоту
- күзгә бәреп әйтү
- күзгә төртеп әйтү -
9 повести
сов.1) (кого-что) (җитәкләп, ияртеп) алып китү, илтә китү2) ( кого-что) алып чыгу, китереп чыгару3) ( чем) сикертү, сикертеп кую (алу), селкетү, селкетеп кую4) ( чем по чему) йөртеп чыгу5) безл. ( что) калҗаю• -
10 поводить
I сов.1) ( кого-что) йөрткәләү, йөртү, йөртеп чыгу (алу), җитәкләп йөртеп алу2) ( чем по чему) йөртү, йөртеп алуII несов.; см. повести 3) -
11 отделать
сов.1) ( что) (придать законченный вид) эшен бетерү, эшен төгәлләү; эшкәртеп чыгу, җиренә җиткерү2) (что, чем) (украсить) бизәкләү, матурлау3) ( кого), прост. (выругать, избить) бик нык тиргәү (сугу) -
12 обтереть
сов.( кого-что) сөртү, сөртеп алу; сөртеп чыгу, корыту, корыта төшү -
13 обозреть
-
14 осмотреть
-
15 просмотреть
сов.1) (что) (ознакомиться, проглядывая) карау; карап чыгу, күздән үткәрү, күз йөртеп чыгу2) ( кого-что) (не заметить) күрми калдыру -
16 борын
I сущ.1) нос ( у человека и животных) || носово́йтөз борын — прямо́й нос
үрдәк борын — ути́ный нос
төймә борын — нос-пу́говка
борын тарту — шмы́гать но́сом
борын сеңгерү — сморка́ться
••борын астындагын күрми, урман артындагын күрә посл. — в чужо́м глазу́ сучо́к ви́дит, а в своём не ви́дит и бревна́ (букв. что под но́сом - не ви́дит, а что за ле́сом - ви́дит)
2) ры́ло ( у животных)4) нос, пере́дняя часть (судна, лодки, самолёта, автобуса и т. п.) || носово́й5) разг. нос, но́сик (чайника, самовара, кувшина, кумгана)6) тех. ла́па, губа́ ( у клещей)•- борын куышлыгы
- борын тәмәкесе
- борын тишеге
- борын яулыгы••борын асты кипмәгән — уничиж. нео́пытный, молодо́й; молоко́ на губа́х не обсо́хло
борын астына сөйләү — говори́ть (петь, произноси́ть и т. п.) в нос, под нос; о́чень ти́хо, про себя́
борын астындагын күрмәүне — ви́деть да́льше своего́ (со́бственного) но́са
борын астыннан алып китү (шудыру) — утащи́ть (стащи́ть) из-под но́са
борын башына (борын башыннан) — с но́су, с ка́ждого (брать, платить, получать и т. П.)
борын белән сөйләү — гнуса́вить
борын күтәреп — свысока́, гордели́во
борын күтәрү (борын чөерү) — задира́ть нос, нос кве́рху держа́ть (носить и т. П.), ва́жничать, зазнава́ться
борын күтәрә башлау — загорди́ться, возгорди́ться
борын сузу — наде́яться, упова́ть (на кого-л.; что-л.), пита́ть наде́жду, рассчи́тывать (на что-л.)
борын тартып тору — шмы́гать но́сом (о нерешительности, робости)
борын төртеп алу — немно́го поспа́ть
борын төртер урын булмау (борын төртер урын юк) — (букв. не́куда су́нуть и но́сик, не́где приткну́ться, не́где я́блоку упа́сть)
борын тыгу (борын төртү) — сова́ть (су́нуть), ты́кать (свой) нос, сова́ться с но́сом (вме́шиваться не в своё де́ло)
борын чәйнәшү — ссо́риться; сканда́лить
борынга борын — нос к но́су (но́сом к но́су); лицо́м к лицу́
борынга борын тыгарлык — о́чень хоро́ший, о́чень краси́вый, вы́сшего ка́чества ( об одежде)
борыны белән боз тишә — погов. но́сом зе́млю ро́ет (об отчаянном, хватком и расторопном человеке)
- борын төбендәборыны гына (утырып) калган — о́чень худо́й; оди́н нос оста́лся
- борын аша сөйләү
- борын аркылы
- борын астыннан
- борын белән
- борын эченнән
- борын җыеру
- борын салу
- борын салындыру
- борын төшерү
- борын салыну
- борын төшү
- борын төртеп чыгу
- борын чөерү
- борын чөю II сущ.; геогр.1) мыс2) коса́III нареч.1) пре́жде, в старину́, встарьборын шулай яшәгәннәр — в старину́ жи́ли так
2) зара́нее••туйга барсаң, борын бар, борын барсаң, урын бар — погов. (букв. на сва́дьбу ну́жно идти́ зара́нее, зара́нее придёшь, ме́сто найдёшь)
3) в знач. послелога до; пре́жде чем, до того́ каккояш чыкмас борын — до восхо́да со́лнца
••сикермәс борын, "һоп" димә — погов. не говори́ "гоп", пока́ не перепры́гнешь
•- борын-борын заман -
17 протереть
сов.( что)1) ( до дыр) ышкып тишү, ышкып (ышкый-ышкый) тишеп чыгару2) (вытирая, очистить) сөртү, сөртеп чыгу, [сөртеп] чистарту3) (сквозь сито, решето) үткәрү; ( сквозь тёрку) кыру• -
18 оглядеть
сов.( кого-что) карап чыгу, күз йөртеп чыгу -
19 пробежать
сов.1) (через что-л., мимо кого-чего-л.) йөгереп узу (үтү, үтеп китү), чабып узу (үтү, үтеп китү)2) (что и без доп.) йөгереп узу (үтү), чабып узу (үтү)пробежать километр — бер километр [араны] йөгереп узу
3) ( о ветре) исү, исеп китү; ( об облаках) бик тиз агылу, тиз-тиз агылу; (о свете, тени) бик тиз күчү, тиз-тиз китү; (о шуме и т. п.) ишетелеп күчү; (об улыбке и т. п.) чагылу, чагылып китү; (о холоде, дрожи) йөгерү; тән чымырдау4) (протечь, пролиться) агу, таму5) ( миновать - о времени) бик тиз үтү (узу), үтеп (узып) китү, агу6) перен.; разг. ( что) (бегло прочитать) күз йөгертеп (йөртеп) чыгу, тиз-тиз генә карап чыгу• -
20 затечь
сов.1) агып керу, саркып керу2) шешү, кан саву, бүртеп чыгу, шешенү3) ою
- 1
- 2
См. также в других словарях:
әйләндерү — 1. Нәр. б. үз күчәре тирәсендә хәрәкәткә китерү. Кемне яки нәрсәне төрле яки бору, боргалау 2. Кемне яки нәрсәне бер яктан икенче якка бору, башка якка каратып кую. Нәр. б. астын өскә каратып кую, астын өскә чыгару, түнтәрү 3. Әйбернең сул ягын… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ярауландыру — Атны чабышка әзерләү (махсус ашату, тәрбияләү, ерак араны чабып әйләнергә алып чыгу) 2. Кызу йөргәннән яки ерак юлдан, авыр эштән соң йөртеп әкренләп суыту, тирен катыру (атның). Гомумән хәл алу, ял итеп көч туплау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яраулау — Атны чабышка әзерләү (махсус ашату, тәрбияләү, ерак араны чабып әйләнергә алып чыгу) 2. Кызу йөргәннән яки ерак юлдан, авыр эштән соң йөртеп әкренләп суыту, тирен катыру (атның). Гомумән хәл алу, ял итеп көч туплау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
